پرکاری تیروئید و بدن درد: آیا درد عضلانی و مفصلی می‌تواند ناشی از پرکاری تیروئید باشد؟

«میوپاتی» به چه معناست؟

پیش از آنکه به سراغ ارتباط میان پرکاری تیروئید و دردهای عضلانی برویم، لازم است با یک اصطلاح مهم و کلیدی آشنا شویم: «میوپاتی» (Myopathy). در دنیای پزشکی، میوپاتی به هرگونه بیماری یا مشکلی که به طور مستقیم خود عضله را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، گفته می‌شود. این وضعیت با مشکلاتی که از آسیب به اعصاب یا مفاصل ناشی می‌شوند، متفاوت است و به طور خاص بر عملکرد و سلامت بافت عضلانی تمرکز دارد.

به زبان ساده، میوپاتی یعنی «بیماری عضله». این بیماری می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود و معمولاً خود را با علائمی مانند ضعف در عضلات، درد یا گرفتگی عضلانی و در برخی موارد نادر، تحلیل رفتن بافت عضلانی نشان می‌دهد. این علائم می‌توانند انجام کارهای روزمره را دشوار کنند و کیفیت زندگی فرد را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار دهند.

چرا پرکاری تیروئید باعث میوپاتی (دردهای عضلانی و مفصلی) می‌شود؟

بر اساس تحقیقات و منابع معتبر پزشکی، پرکاری تیروئید (Hyperthyroidism) می‌تواند به طور مستقیم باعث ایجاد میوپاتی یا همان ضعف و درد عضلانی شود. این وضعیت به این دلیل رخ می‌دهد که هورمون‌های تیروئید، به‌ویژه هورمون تیروکسین، نقش بسیار مهمی در تنظیم فعالیت ژن‌های درون سلول‌های عضلانی دارند.

در شرایطی که سطح این هورمون‌ها به دلیل پرکاری تیروئید از حد طبیعی فراتر می‌رود، این تعادل حساس به هم می‌خورد. هورمون‌های اضافی باعث می‌شوند فرایند تجزیه پروتئین‌ها در عضلات سریع‌تر از فرایند ساخت آن‌ها اتفاق بیفتد. این عدم تعادل باعث ایجاد یک روند می‌شود که در آن بافت عضلانی به‌تدریج ضعیف شده و تحلیل می‌رود. نتیجه این فرایند، احساس ضعف، خستگی و گاهی درد در عضلات است. همچنین، برخی مطالعات نشان می‌دهند که عملکرد کلسیم در سلول‌های عضلانی که برای انقباض صحیح عضله حیاتی است، نیز تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد.

این اختلالات در سطح سلولی، باعث می‌شوند حتی اگر از بیرون عضلات شما سالم به نظر برسند، عملکرد داخلی آن‌ها دچار مشکل شده و در نتیجه شما احساس ضعف و ناتوانی کنید. با بازگشت سطح هورمون‌های تیروئید به حالت عادی، این تغییرات سلولی نیز به‌تدریج معکوس می‌شوند و بهبود می‌یابند.

اما در مورد دردهای مفصلی چطور؟ بر اساس منابع معتبر پزشکی، دردهای مفصلی، سفتی مفاصل یا ورم آن‌ها به طور معمول به عنوان علائم مستقیم پرکاری تیروئید شناخته نمی‌شوند. اگر شما با این علائم دست و پنجه نرم می‌کنید و هم‌زمان پرکاری تیروئید دارید، این احتمال وجود دارد که منشأ درد شما از جای دیگری باشد.

یک نکته بسیار حیاتی که باید بدانید، این است که دردهای مفصلی، سفتی و درد در مفاصل دست و پا در بزرگسالان و حتی سندرم تونل کارپال (درد، بی‌حسی و ضعف در دست و انگشتان)، همگی از علائم شایع کم‌کاری تیروئید (Hypothyroidism) هستند. این وضعیت که درست برعکس پرکاری تیروئید است و به دلیل کمبود هورمون‌های تیروئید رخ می‌دهد، می‌تواند به مشکلات مفصلی و عضلانی منجر شود. در برخی موارد، حتی ممکن است پرکاری تیروئید با یک بیماری خودایمنی دیگر مانند آرتریت روماتوئید همراه باشد که خود باعث دردهای مفصلی می‌شود.

نکته‌ای دیگر که ارزش بررسی دارد، یک شرایط نادر به نام «سندرم آرتریت ضد تیروئید» است. برخی مطالعات نشان داده‌اند که در موارد بسیار نادر، دردهای مفصلی می‌توانند به عنوان یک عارضه جانبی ناشی از مصرف داروهای ضد تیروئید (ATDs) برای درمان پرکاری تیروئید رخ دهند، نه به دلیل خود بیماری. بااین‌حال، باید توجه داشت که این سندرم بسیار نادر است و نباید آن را با میوپاتی ناشی از خود بیماری تیروئید اشتباه گرفت.

برای آگاهی از دیگر عارضه های پرکاری تیروئید، مطلب زیر را مطالعه کنید:

بیشتر بخوانید:

عوارض و خطرات پرکاری تیروئید چیست؟

انواع میوپاتی ناشی از پرکاری تیروئید کدامند؟

میوپاتی مرتبط با پرکاری تیروئید که در اصطلاح تخصصی «میوپاتی تیرو توکسیک» (Thyrotoxic Myopathy) نیز نامیده می‌شود، معمولاً در طول زمان و به آرامی پیشرفت می‌کند و علائم خاصی را دارد.

شایع‌ترین نوع میوپاتی ناشی از پرکاری تیروئید، به نام «میوپاتی مزمن» شناخته می‌شود. این وضعیت با ضعف در عضلات خاصی از بدن همراه است که معمولاً به آن‌ها «عضلات پروگزیمال» یا نزدیک به تنه گفته می‌شود. این عضلات شامل عضلات شانه‌ها، بازوهای بالایی، لگن و ران‌ها می‌شوند. این ضعف در کارهای روزمره بسیار مشهود است. برای مثال، ممکن است متوجه شوید که بالا رفتن از پله‌ها، بلند شدن از روی یک صندلی، یا بلند کردن اشیا از بالای سرتان به سختی انجام می‌شود. در این نوع میوپاتی، درد و گرفتگی عضلانی کمتر از ضعف عضلات شایع است.

بااین‌حال، باید توجه داشت که میوپاتی تیرو توکسیک می‌تواند در موارد بسیار نادر، اشکال شدیدتری نیز به خود بگیرد:

• فلج دوره‌ای هیپوکالمیک: این یک وضعیت بسیار نادر است که در آن فرد به طور ناگهانی دچار حملات شدید ضعف عضلانی می‌شود که با سطوح پایین پتاسیم در خون مرتبط است.
• درگیری عضلات تنفسی: در موارد بسیار نادر، میوپاتی می‌تواند به عضلات صورت، گلو و حتی عضلات تنفسی گسترش یابد که می‌تواند باعث سختی در بلع یا مشکلات تنفسی شود.
• رابدومیولیز: این یک وضعیت اورژانسی و نادر است که در آن عضلات به‌سرعت تجزیه می‌شوند.

بهبودی این علائم با درمان پرکاری تیروئید امکان‌پذیر است، اما همان‌طور که اشاره شد، این یک فرایند زمان‌بر است که نیاز به صبر و پیگیری دارد.

دردهای عضلانی و مفصلی مرتبط با پرکاری تیروئید چگونه تشخیص داده می‌شود؟

اگر به دردهای عضلانی یا مفصلی مبتلا هستید و به ارتباط آن‌ها با پرکاری تیروئید مشکوک هستید، مهم‌ترین و اولین قدم، مراجعه به پزشک است.

روند تشخیص معمولاً با یک گفتگوی مفصل بین شما و پزشک آغاز می‌شود. پزشک در مورد علائم شما، شدت درد و ضعف و تأثیر آن بر زندگی روزمره سؤالاتی می‌پرسد. پس از آن، یک معاینه فیزیکی برای ارزیابی قدرت عضلانی شما انجام می‌شود.

مهم‌ترین ابزار تشخیصی برای پزشک، آزمایش خون است. این آزمایش‌ها نه‌تنها سطح هورمون‌های تیروئید شما (مانند TSH و T4) را بررسی می‌کنند، بلکه می‌توانند اطلاعات کلیدی دیگری را نیز ارائه دهند. یک نکته بسیار مهم که باید به آن توجه کنید، سطح آنزیم «کراتین کیناز» (Creatine Kinase) در خون است. در میوپاتی ناشی از پرکاری تیروئید، سطح این آنزیم معمولاً طبیعی است. این در حالی است که در میوپاتی ناشی از کم‌کاری تیروئید یا سایر بیماری‌های عضلانی، سطح آنزیم کراتین کیناز اغلب بالا می‌رود. این تفاوت می‌تواند به پزشک شما در تشخیص دقیق نوع میوپاتی کمک کند و مشخص کند که آیا درد شما واقعاً از پرکاری تیروئید نشأت می‌گیرد یا خیر.

در موارد پیچیده‌تر، پزشک ممکن است برای تأیید تشخیص، تست‌های پیشرفته‌تری را نیز توصیه کند. این تست‌ها می‌توانند شامل «الکترومیوگرافی» (EMG) باشند که فعالیت الکتریکی عضلات و اعصاب را اندازه‌گیری می‌کند، و یا در موارد نادر، «بیوپسی عضله» (نمونه‌برداری از بافت عضله) که به بررسی مستقیم بافت برای یافتن نشانه‌های آسیب کمک می‌کند.

گزینه‌های درمانی برای میوپاتی پرکاری تیروئید چیست؟

در اغلب موارد، درمان میوپاتی ناشی از پرکاری تیروئید، درمان خود بیماری زمینه‌ای است. به محض اینکه سطح هورمون‌های تیروئید شما با موفقیت کنترل و به حالت عادی بازگردد، علائم میوپاتی نیز به‌تدریج شروع به بهبود خواهند کرد.

پزشک شما باتوجه‌به علت پرکاری تیروئید، سن و وضعیت عمومی سلامتی‌تان، یکی از سه گزینه اصلی درمانی زیر را انتخاب خواهد کرد:

• داروهای ضد تیروئید: این داروها با کاهش تولید هورمون‌های تیروئید توسط غده، سطح آن‌ها را به حالت طبیعی بازمی‌گردانند.
• درمان با ید رادیواکتیو: در این روش، بیمار یک دوز از ید رادیواکتیو را به‌صورت خوراکی دریافت می‌کند که باعث کوچک شدن تدریجی غده تیروئید می‌شود.
• جراحی: در برخی موارد، به‌ویژه در شرایطی که غده تیروئید به‌شدت بزرگ شده باشد، ممکن است بخشی یا تمام آن با جراحی برداشته شود.

مهم است که بدانید، پس از شروع درمان اصلی، علائم میوپاتی شما به‌تدریج بهبود خواهند یافت، هرچند این فرایند ممکن است چند ماه طول بکشد.

داروهای میوپاتی پرکاری تیروئید کدامند؟

در بحث درمان میوپاتی ناشی از پرکاری تیروئید، یک نکته کلیدی وجود دارد که باید به آن توجه کنید: داروی خاصی که مستقیماً برای درمان این نوع میوپاتی تولید شده باشد، وجود ندارد. در واقع، همان‌طور که در بخش قبل توضیح داده شد، درمان اصلی بر کنترل بیماری زمینه‌ای، یعنی پرکاری تیروئید، متمرکز است. بااین‌حال، برخی داروها می‌توانند در تسکین موقت علائم نقش داشته باشند.

بر اساس منابع پزشکی، داروهایی به نام «بتا – بلاکرها» می‌توانند به طور موقت به بهبود قابل‌توجهی در ضعف عضلانی کمک کنند. این داروها به‌صورت غیرمستقیم بر عملکرد عضلات تأثیر می‌گذارند و می‌توانند بخشی از ضعف عضلانی را که ناشی از اختلال در عملکرد کلسیم در سلول‌هاست، بهبود بخشند. اما لازم است تأکید کنیم که این داروها علت اصلی مشکل را برطرف نمی‌کنند و تنها به‌عنوان یک راه‌حل موقت و کمکی در کنار درمان اصلی پرکاری تیروئید استفاده می‌شوند. تصمیم برای استفاده از این داروها کاملاً بر عهده پزشک متخصص است.

بهبودی میوپاتی پرکاری تیروئید چقدر طول می‌کشد؟

بر اساس منابع پزشکی، با شروع درمان پرکاری تیروئید، معمولاً علائم میوپاتی به‌تدریج بهبود می‌یابند. بااین‌حال، باید این واقعیت را پذیرفت که بهبودی کامل ممکن است زمان‌بر باشد و چندین ماه طول بکشد؛ حتی پس از اینکه آزمایش‌های خون شما نشان دهند که سطح هورمون‌های تیروئید به حالت طبیعی بازگشته است. این تأخیر در بهبودی به این دلیل است که بدن برای ترمیم آسیب‌های سلولی ایجاد شده و بازسازی بافت‌های عضلانی، به زمان نیاز دارد.

اگرچه این روند ممکن است آهسته به نظر برسد، اما باید بدانید که بهبودی در حال انجام است. حفظ روحیه، انجام دقیق دستورات پزشک و صبر در این مسیر، کلید موفقیت در درمان است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

درحالی‌که بسیاری از علائم میوپاتی تیروئیدی با گذشت زمان و درمان مناسب بهبود می‌یابند، برخی نشانه‌ها وجود دارند که نیاز به توجه فوری پزشکی دارند و نباید آن‌ها را نادیده بگیرید.

اگر هر یک از علائم زیر را تجربه می‌کنید، توصیه می‌شود که فوراً به یک پزشک متخصص غدد یا داخلی مراجعه کنید:

• دشواری در بلع (دیسفاژی): اگر در بلع غذا یا مایعات دچار مشکل شده‌اید.
• مشکلات تنفسی: اگر احساس تنگی نفس می‌کنید یا تنفس برایتان سخت شده است.

این علائم بسیار نادر هستند، اما می‌توانند نشان‌دهنده درگیری عضلات حیاتی در گلو یا دستگاه تنفسی باشند که یک وضعیت جدی پزشکی است.

در کنار این موارد، اگر پس از شروع درمان پرکاری تیروئید، دردهای شما بهبود نیافتند، یا علائم جدیدی را مشاهده کردید، حتماً با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است دلیل دیگری برای درد شما وجود داشته باشد که نیاز به بررسی دقیق‌تری دارد.

یادداشتی از تیم دارو دات کام

دردهای عضلانی یا مفصلی می‌توانند بخش بزرگی از زندگی روزمره شما را تحت‌تأثیر قرار دهند و باعث نگرانی و استرس شوند. اما این دردها اغلب قابل درمان‌اند. کلید اصلی بهبودی در کنترل پرکاری تیروئید نهفته است.

اولین و مهم‌ترین گام برای شما، صحبت با یک پزشک متخصص است. با همکاری پزشک، می‌توانید به یک تشخیص قطعی برسید و مسیر درمانی خود را آغاز کنید. بهبودی یک فرایند است و با صبر و پیگیری می‌توانید به زودی کیفیت زندگی خود را بازگردانید.